جک ها در زندگی روزمره ما کاربرد زیادی دارند و تقریبا همه ما بارها از آنها استفاده کرده ایم. تفاوت جک پنوماتیک و جک هیدرولیک چیست؟ اگر شما هم هنگام خرید تجهیزات صنعتی با این سوال روبرو شده اید بهتر است بدانید هر کدام از این جک ها عملکرد و کاربرد متفاوتی دارند. جک پنوماتیک با استفاده از فشار هوا کار می کند در حالی که جک هیدرولیک نیروی خود را از فشار مایع می گیرد. شناخت این تفاوت ها به شما کمک می کند تا بهترین انتخاب را برای نیازهای صنعتی یا کارگاهی خود داشته باشید و در هزینه و زمان صرفه جویی کنید.
آشنایی با جک ها
جک ها کاربردهای متفاوتی در صنایع مختلف دارند. جک مثل یک اهرم عمل می کند و انجام بسیاری از کارها را برایمان راحت تر می سازد. مثلا وقتی برای تعویض لاستیک خودرو از جک استفاده می کنید یا در صنایع مختلف با آن کار می کنید متوجه اهمیتش خواهید شد. این وسیله به خصوص در صنعت ساختمان سازی کاربرد زیادی دارد. نحوه کار جک ها بر اساس قانون پاسکال در فیزیک است و به طور کلی به دو نوع جک هیدرولیک و جک پنوماتیک تقسیم می شوند. اگر با این وسیله ها سر و کار دارید بهتر است انواع آن ها را بشناسید. در ادامه به تفاوت جک پنوماتیک و جک هیدرولیک می پردازیم.
بیشتر بخوانید:
جک هیدرولیک چیست؟
جک هیدرولیک یکی از تجهیزات بسیار مهم و پرکاربرد در صنایع مختلف است. این مدل جک بیشتر برای بلند کردن اجسام بسیار سنگین به خصوص در ماشین آلات استفاده می شود. در جک هیدرولیک از مایعاتی استفاده می شود که قابل فشرده شدن نیستند و معمولا این مایع روغن است. عملکرد آن به این صورت است که روغن با فشار کم وارد یک محفظه استوانه ای می شود و بعد به استوانه ای بزرگ تر انتقال پیدا می کند. وقتی این مایع به پیستون برخورد می کند باعث بالا رفتن وسیله مورد نظر می شود. طبق قانون پاسکال وقتی به یک مایع در حالت ساکن فشار وارد کنید این فشار به طور مساوی به تمام قسمت های آن منتقل می شود.
جک پنوماتیک چیست؟
جک پنوماتیک هم مثل جک هیدرولیک بر اساس قانون پاسکال کار می کند و برای بلند کردن اجسام سنگین نیز به کار می رود ولی اجسام را فقط تا ارتفاع مشخصی بالا می برد. تفاوتش با جک هیدرولیک این است که در آن به جای روغن از هوای فشرده استفاده می شود. در واقع موتورهای الکتریکی، هوای داخل سیلندر را فشرده می کنند و همین هوای فشرده باعث حرکت دادن اجسام می شود.
بررسی تفاوت های جک هیدرولیک و پنوماتیک از تمام زوایا
به طور کلی با جک های پنوماتیک و هیدرولیک آشنا شدید. در این قسمت قصد داریم به طور کامل تفاوت های زیادی که بین این دو وجود دارد را بررسی کنیم:
مقایسه کاربردها
جک های پنوماتیک برای بلند کردن و جا به جا کردن اجسام سنگین استفاده می شوند و در دو نوع مگنت دار و بدون مگنت ساخته می شوند. این جک ها در صنایع مختلف مثل اتوماسیون صنعتی، چوب، پرس، ماشین سازی، خودرو سازی و تولید کاشی و سرامیک کاربرد دارند. جک های هیدرولیک هم برای بلند کردن و حرکت دادن اجسام سنگین به کار می روند. همچنین از آنها در بلند کردن ماشین ها، آواربرداری، تراکتور، جرثقیل و جا به جایی تایرهای بزرگ استفاده می شود. به طور کلی جک هیدرولیک یک جک مکانیکی مهم در صنایع مختلف است.
مقایسه سیال عامل در جک ها
سیال عامل در جک ها اهمیت زیادی دارد. بالاتر اشاره کردیم که در جک های هیدرولیک از روغن و در جک های پنوماتیک از هوا استفاده می شود. یعنی در جک هیدرولیک، روغن باعث فشار به پیستون می شود و در جک پنوماتیک این کار را هوا انجام می دهد تا بتوانند اجسام را بلند کنند. نکته مهم این است که روغن چون مایع است قابل تراکم نیست در حالی که هوا تراکم پذیر است. به همین دلیل هر کدام از آنها عملکرد و کاربرد متفاوتی دارند.
مقایسه سرعت بلند کردن اجسام با جک ها
جک های پنوماتیک به دلیل اتصالات پنوماتیک مخصوصی که دارند و چون هوا تراکم پذیر است می توانند اجسام را سریع تر از جک های هیدرولیکی جا به جا و بلند کنند که این ویژگی از مزایای این مدل جک ها محسوب می شود.
تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک از نظر دقت
در جک های هیدرولیکی از روغن برای انتقال نیرو استفاده می شود و چون روغن تراکم پذیر نیست، می توان پیستون را با دقت خیلی بالا حرکت داد و بار را دقیق در جای مورد نظر قرار داد. اما در جک های پنوماتیکی چون با هوای فشرده کار می کنند و هوا تراکم پذیر است نمی توان فشار را با دقت کنترل کرد و به همین دلیل نمی توان جای دقیق حرکت پیستون را مشخص کرد.
مقایسه میزان انتقال نیرو در جک ها
لازم به ذکر است بدانید که حتی اگر این دو جک هم اندازه باشند، جک های هیدرولیکی نیروی بیشتری وارد می کنند. دلیلش این است که روغن داخل جک های هیدرولیکی تراکم پذیر نیست و تمام فشار را به پیستون منتقل می کند. به همین خاطر برای بلند کردن اجسام خیلی سنگین از جک های هیدرولیکی استفاده می شود.
مقایسه ساختمان جک های هیدرولیک و پنوماتیک
از نظر ساختار جک های هیدرولیک و پنوماتیک تقریبا شبیه به هم هستند اما تفاوت اصلی آن ها در داشتن مخزن است. جک های هیدرولیکی مخزن دارند تا روغن را نگهداری کنند ولی جک های پنوماتیکی مخزن ندارند. در سیستم هیدرولیک، روغن از مخزن وارد پیستون می شود و بعد از کار دوباره به مخزن برمی گردد که به آن مدار بسته می گویند. اما در سیستم پنوماتیک، هوا وارد پیستون شده و بعد از انجام کار از راه تخلیه خارج می شود و دیگر نگهداری نمی شود به همین دلیل به آن مدار باز گفته می شود.
تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک از نظر سرعت
در جک های هیدرولیکی چون روغن به آرامی وارد سیلندر می شود، سرعت جا به جایی اجسام کم است. اما در جک های پنوماتیکی به دلیل اینکه هوای فشرده شده سریع آزاد می شود اجسام با سرعت بیشتری جا به جا می شوند.
تفاوت جک هیدرولیک و پنوماتیک از نظر زیست محیطی
در جک های هیدرولیکی زمانی که فشار زیاد می شود، روغن یا سیال داخل آن ها ممکن است نشت کند. این نشتی می تواند خاک و آب را آلوده کند. اما در جک های پنوماتیک این مشکل وجود ندارد و این جک ها همیشه تمیز و پاک هستند.
مقایسه جک ها از نظر ایمنی
هر دو نوع جک ایمنی خوبی دارند اما جک های هیدرولیکی به دلیل داشتن روغن ایمن تر هستند. برای مثال اگر در آنها نشتی ایجاد شود، روغن آرام خارج می شود و خطری ندارد. ولی جک های پنوماتیکی که با فشار هوا کار می کنند اگر نشتی داشته باشند ممکن است هوای فشرده شده ناگهان خارج شود و خطرناک باشد.
مقایسه جک ها از نظر هزینه تعمیر و نگهداری
تعمیر و نگهداری جک های پنوماتیک هزینه کمتری دارند چون با هوا کار می کنند و ساختار ساده تری دارند. اما جک های هیدرولیکی به دلیل استفاده از روغن و داشتن مخزن نیاز به مراقبت بیشتری دارند و تعمیر آن ها هم معمولا گران تر است.
مقایسه جک ها از نظر قیمت
از نظر قیمت، جک های پنوماتیک معمولا ارزان تر از جک های هیدرولیکی هستند. جک های هیدرولیکی به دلیل قدرت و کاربرد های سنگین قیمت بیشتری دارند اما جک های پنوماتیک با هزینه کمتر برای کارهای سبک و معمولی مناسب تر هستند.
در این مطلب درباره جک ها و نقش مهمشان در زندگی گفتیم و انواع آن ها را معرفی کردیم. بیشتر روی مقایسه جک هیدرولیک و پنوماتیک تمرکز داشتیم. فهمیدیم هر کدام ویژگی های خاصی دارند و نمی توان گفت یکی از دیگری بهتر است. جک های هیدرولیک برای کارهایی که دقت و قدرت زیاد لازم دارد مناسب هستند و جک های پنوماتیک وقتی به سرعت بیشتر و دقت کمتر نیاز باشد کاربرد دارند. در نتیجه انتخاب هر کدام به نیاز شما بستگی دارد.